گفت‌وگو با داور سی و پنجمین جشنواره تئاتر استان زنجان
محسن سراجی: نمایش خیابانی باید جلوه‌گاه هویت فرهنگی و بومی باشد
محسن سراجی که به همراه سعید نجفیان و ساسان قجر داوری سی و پنجمین جشنواره استان زنجان را عهده دار بوده است معتقد است تا وقتی تئاتر هویت مستقل فرهنگی خود را پیدا نکند ضرورت برگزاری جشنواره‌های مختلف احساس نمی‌شود و اگر نمایش خیابانی جلوه‌گاه هویت فرهنگی، بومی، محلی، زبانی و اجتماعی هر استان باشد قطعاً این بخش جایگاه بسیار مفید و غیر قابل‌حذفی را خواهد ساخت.
به گزارش خبرنگار ایران تئاتر از زنجان سی‌وپنجمین جشنواره تئاتر استان زنجان به دبیری امرالله حسنی و میزبانی شهر زنجان از ۲۲ تا ۲۵ آبان ماه ۱۴۰۲ با داوری محسن سراجی، سعید نجفیان و ساسان قجر برگزار شد.
به این بهانه گفت‌وگویی با محسن سراجی عضو هیئت‌داوران این جشنواره انجام دادیم که در ادامه می‌خوانید:
سی‌وپنجمین جشنواره تئاتر استان زنجان را چگونه دیدید؟
این دوره از جشنواره نشان از استعداد، شور، اشتیاق و خلاقیت جوانان استان زنجان داشت و از سوی دیگر اجراهای خام‌دستانه که نمایانگر کمی تجربه و دانش مورد نیاز برای اجرای تئاتر است. جذب پیشکسوت‌ها و حمایت از فعالیت‌هایشان در کنار تلاش برای به‌روز نمودن اطلاعات و دانش ایشان می‌تواند به پختگی آثار اجرایی کمک کند.
امسال بخش خیابانی به جشنواره‌های استانی اضافه‌شده است، این اتفاق چه مزیتی برای تئاتر استان‌ها و بخصوص تئاتر خیابانی دارد؟
شخصاً افزودن جشنواره‌ها را برای تئاتر کشور مفید نمی‌دانم ولی با توجه به اینکه نمایش خیابانی جلوه‌ی متفاوتی از نمایش است و ما چندین جشنواره بزرگ و تخصصی در این زمینه داریم و مهم‌تر اینکه جلوه‌ی متفاوت، بومی، منطقه‌ای از این آثار نمی‌بینم، من مفیدتر میدانم که ورود به بخش خیابانی از طریق دیگر جشنواره‌های سراسری و خیابانی و مهم‌تر اینکه ارسال مستقیم به جشنواره باشد. اما اگر نمایش خیابانی جلوه‌گاه هویت فرهنگی، بومی، محلی، زبانی و اجتماعی هر استان باشد قطعاً این بخش جایگاه بسیار مفید و غیر قابل‌حذفی را خواهد ساخت، اما این اتفاق در آثار این دوره رخ نداده است.
بعد از وقفه‌ای در حدود ۹ سال، جشنواره‌های منطقه‌ای تئاتر از سال گذشته برگزار می‌شوند! ازسرگیری این جشنواره‌ها چه تأثیری بر تئاتر استان‌ها خواهد داشت؟
تا وقتی‌که تئاتر استانی هویت مستقل فرهنگی خود را نیابد، ضرورت برگزاری هیچ جشنواره‌ای در این حوزه احساس نمی‌شود؛ بنابراین وقتی آثاری یکدست و هم‌شکل از استان‌ها وارد منطقه می‌شوند جشنواره منطقه‌ای تبدیل به هیئت انتخاب برای ورود به جشنواره فجر می‌شود؛ اما درصورتی‌که جشنواره‌های استانی و به‌تبع آن جشنواره‌های منطقه‌ای هویت مستقل داشته باشند بنابراین جشنواره منطقه‌ای هم تبدیل به ضرورتی می‌شود که با اختلاف‌سلیقه تصمیم گیران اداری قابل‌تغییر حذف و جابجایی نیست؛ اما آنچه موجب تعطیلی این جشنواره‌ها شد این واقعیت بود که جشنواره منطقه‌ای هویت مستقل خود را نیافته بود و تبدیل به مرحله‌ای برای انتخاب فجر شده بود درنتیجه با جشنواره‌ای بدون هدف و نتیجه روبرو بودیم، شکننده بود و به‌راحتی قابل‌حذف. امیدواریم در این دوره‌های جدید هویت مستقل خود را بیابد.
بعد از دیدن آثار جشنواره سی و پنجم استان زنجان، پیشنهاد و تأکید شما بر برگزاری چه نوع مباحث و کارگاه‌های تخصصی آموزشی برای ارتقا کیفی آثار این استان است؟
آموزش که البته آموزش برگزاری کارگاه‌های اداری نیست بلکه اهتمام به آموزش توسط فعالان تئاتر، فراموش نکنیم که بسیاری از هنرمندان فعال در استان‌ها تحصیلات دانشگاهی دارند. تلاش هنرمندان برای ارتباط با مخاطبین نه جلب‌توجه داوران جشنواره‌ها و یا سیاست‌گذاری‌های دولتی و اداری و به‌تبع آن یافتن استقلال مالی و درآمدزا شدن تئاتر. همچنین ایجاد ارتباط بین نسل‌های متفاوت تئاتر و پذیرش و ادامه فعالیت در کنار یکدیگر و هدایت صحیح منابع مالی دولتی جهت مولد شدن آثار هنرمندان بجای تشریفات، مراسم و هزینه‌های آمار سازی
آقای سراجی شما پیش‌ازاین در سی و سومین جشنواره تئاتر استان به‌عنوان داور حضور داشتید. بعد از گذشت ۲ سال از حضورتان تئاتر استان زنجان را چگونه دیدید؟
در این دو سال تغییر چشمگیری دیده نمی‌شود، اما پدیده‌ی ناامیدکننده این بود که هیچ‌یک از گروه‌های دوره‌ی سی و دوم در این دوره حضور نداشتند برگزیده‌های سال‌های پیشین اکنون کجا هستند؟ چرا حتی به‌عنوان تماشاگر هم حضور ندارند؟ و چرا هرساله با هنرمندانی روبرو هستیم که تجربه‌های نخستین خود را طی می‌کنند؟ مشکل کجاست که نمی‌توانیم برگزیده‌های پیشین را جذب کنیم و در خانواده‌ی تئاتر حفظشان کنیم.