داور دومین جشنواره بین‌المللی پانتومیم زنجان مطرح کرد
رضا کشاورز: اولویت داوری توجه به تکنیک‌های پانتومیم و سپس دیگر تکنیک‌ها بود
رضا کشاورز، داور دومین جشنواره بین‌المللی پانتومیم زنجان با ابراز خشنودی از اطلاق عنوان بین‌المللی به دومین دوره برگزاری این رویداد گفت جوایز را به‌گونه‌ای چیدیم که اولویت، تکنیک‌های پانتومیم و سپس دیگر تکنیک‌ها باشد.
به گزارش ایران تئاتر، دومین جشنواره بین‌المللی پانتومیم زنجان، از هفدهم تا بیستم مهر به دبیری ساسان قجر در فرهنگسرای امام خمینی زنجان برگزار شد.
رضا کشاورز، بازیگر، کارگردان، طراح حرکت و یکی از اعضای هیئت‌داوران این رویداد هنری بود که با او به گفت‌وگویی درباره داوری آثار و جایگاه جشنواره بین‌المللی پانتومیم پرداختیم.
کشاورز ضمن اشاره به این‌که آثار حاضر در جشنواره در گستره وسیع‌تری از جریان میم قرار داشتند، گفت: «دومین جشنواره بین‌المللی پانتومیم زنجان تنها به اجرای آثار پانتومیم محدود نشده بود و درواقع از تمام نمایش‌های بدون دیالوگ و نزدیک به هنر پانتومیم نیز برای حضور دعوت شد.»
او ادامه داد: «ما شاهد آثار داستان‌سرا و همچنین تکنیکال بودیم. آثاری که هریک از نظر محتوا روی موضوع خاصی متمرکز شده و خوب عمل کرده بودند.»
این عضو هیئت‌داوران جشنواره با اشاره به این‌که آثار بیشتر خلاقانه بودند تا تکنیکال، افزود: «تعداد معدودی از نمایش‌ها از نظر محتوا و تکنیک عالی بودند و دیگر آثار بیشتر از پرداختن به تکنیک، بیانی احساسی و گاهی غلوشده از یک روایت را به نمایش می‌گذاشتند که البته این مسئله به دلیل ضعف آموزش هنر پانتومیم در کشور اتفاق افتاده بود.»
کشاورز با تأکید بر آموزش‌محور بودن جشنواره گفت: «طبق رویکرد آموزشی جشنواره آثار در سه بخش ضعیف، متوسط (مدیوم) و عالی قرار می‌گرفتند.»
توجه ما در داوری حفظ هویت پانتومیم بوده است
این هنرمند با توجه به این‌که در داوری آثار سعی بر حفظ هویت پانتومیم بوده است، گفت: «همان‌طور که ذکر شد ما تنها میزبان آثار پانتومیم نبودیم و به تماشای نمایش‌های بی‌کلام با تکنیک تئاتری هم نشستیم؛ بنابراین جوایز را به‌گونه‌ای چیدیم که اولویت تکنیک‌های پانتومیم و سپس دیگر تکنیک‌ها باشد. در این راستا داوری برای پانتومیم بر اساس توجه به حرکات بدن، هماهنگی محتوا و اجرا و نکات تکنیکی انجام شد.»
کشاورز با اشاره به تفاوت بازیگری پانتومیم با دیگر آثار نمایشی گفت: «بازیگر در سایر نمایش‌ها از تکنیک‌های رئال استفاده می‌کند اما در پانتومیم محدود به یک دایره دو در دو یا سه در سه است و از این دایره خارج نمی‌شود.»
او با بیان این‌که طراحی صحنه، کارگردانی و لباس آثار پانتومیم ساده و بیشتر مینی‌مال است، افزود: «بازیگر در پانتومیم از فرم‌ها و تکنیک‌های بدنی بهره می‌برد. شاید قصه یک پانتومیم با آثار رئال شباهت داشته باشد اما نوع بیان متفاوتی خواهد داشت. بازیگر پانتومیم با ساده‌ترین اکسسوار و گاهی بدون آن در یک صحنه خالی به روایت داستان می‌پردازد. یکی از نقاط مشترک بازی در پانتومیم و دیگر نمایش‌ها برقراری ارتباط با مخاطب و انتقال مفهوم است.»
این هنرمند در پاسخ به سؤالی درباره جایگاه پانتومیم در بخش آکادمیک گفت: «در حال حاضر در دانشگاه‌ها دو واحد درسی به نام نمایش ایمایی است که دانشجویان بازیگری آن را می‌گذرانند اما ما رشته تخصصی برای پانتومیم نداریم. متأسفانه ما با محدودیت و فقر آموزش پانتومیم در حوزه آکادمیک و حتی کلاس‌های خصوصی مواجه هستیم.»
او ادامه داد: «کار فیزیکال نیاز به ممارست و تمرین زیاد دارد. یادگیری این تکنیک‌ها یک سال زمان می‌برد اما قطعاً به تمرین‌های زیادی برای رشد و ارتقای هنرمندان و اجراها نیازمند است.»
موسیقی پانتومیم باید یکی از دو عنصر فضا یا ریتم را داشته باشد
کشاورز با اشاره به موسیقی به‌عنوان یکی از عناصر اجرای پانتومیم گفت: «من همیشه ترجیح می‌دهم از افکت یا موسیقی به شکل تک ساز یا نهایتا دو ساز استفاده کنم. بهتر است به‌جای استفاده از موسیقی انتخابی، قطعاتی برای کار ساخته شود اما گاهی به دلیل کمبود زمان برای تولید کار این اتفاق امکان‌پذیر نیست و باید دست به انتخاب زد.»
به گفته این هنرمند، موسیقی پانتومیم باید حداقل یکی از دو عنصر فضا یا ریتم را داشته باشد و بهتر است که تِرک کامل برای اثر ساخته یا انتخاب شود.
او ضمن تأکید براین‌که انتخاب موسیقی‌های متفاوت باید با توجه به نیاز کار انجام شود، ادامه داد: «گوش ما باید شنیدن موسیقی را تمرین کند. باید خوب بشنویم چراکه نمی‌توانیم از هر موسیقی برای فضاسازی بهره ببریم. هنرمندان باید با تکنیک و محتوای موسیقی‌های دوره‌های متفاوت آشنا باشند و آن‌ها را بسته به فضا و شرایط کار انتخاب کنند.»
این بازیگر و طراح حرکت گفت: «موسیقی کار نباید گوش‌خراش باشد یا با انتخاب‌های نامناسب و قطع و وصل‌های ناگهانی به احساس تماشاگر لطمه بزند. باید توجه داشت، در صورت استفاده نادرست از موسیقی ارتباط مخاطب با کار قطع می‌شود و تنها لذت بصری خواهد برد و شاید دیگر مثل قبل با کار همراه نشود.»
او با بیان این‌که جشنواره بین‌المللی پانتومیم زنجان، رویدادی هنرمندانه بود، توضیح داد: «این جشنواره در فضایی پر از آرامش، به‌دوراز تشنج و بسیار دوستانه برگزار شد. حتی گروه‌هایی که جایزه نگرفته بودند، حال‌شان خوب بود. قطعاً حمایت مسئولان، حضور هنرمندان و مخاطبان در ساخت این فضا مؤثر بوده است.»
این عضو هیئت‌داوران افزود: «به‌واسطه بین‌المللی شدن این جشنواره میزبان مهمانان خوبی از دیگر کشورها بودیم و امیدوارم که در سال‌های بعد نیز بتوانیم به سراغ گروه‌های خیلی بهتر و بزرگ‌تر برویم.»
عملکرد جشنواره هنوز بین‌المللی نشده است
او با بیان این‌که عملکرد جشنواره هنوز بین‌المللی نشده است، ادامه داد: «ما وقتی می‌توانیم این رویداد را به معنای واقعی بین‌المللی بنمامیم که گروه‌های خارجی در بخش رقابت وارد شوند. تا زمانی که ما از حضور گروه‌های خارجی تنها برای اجرای اثر و برگزاری کارگاه بهره‌مند شویم، هنوز در بخش آموزش باقی مانده‌ایم. قطعاً با حمایت مالی بیشتر و برنامه‌ریزی گسترده‌تر می‌توانیم در سال‌های بعد این جشنواره را با همین کیفیت و آرامش و با اعتبار بین‌المللی برگزار کنیم.»
حضور جهانی هنرمندان ایرانی نیازمند حمایت اداره کل هنرهای نمایشی است
به گفته این هنرمند، متأسفانه ما در هیچ‌یک از جشنواره‌های بین‌المللی کشور، گروه‌های خارجی را وارد رقابت نمی‌کنیم و آن‌ها همیشه به‌عنوان مهمان دعوت می‌شوند. قطعاً حضور گروه‌های بین‌المللی باعث افزایش ارتباط بین هنرمندان و دعوت از آن‌ها برای شرکت در جشنواره‌های معتبر جهانی خواهد شد اما این تنها یک بخش از روند بین‌المللی شدن است.
رضا کشاورز در پایان گفت: «در مسیر دیده شدن هنرمندان و استعدادهای عرصه پانتومیم کشور نقش اداره کل هنرهای نمایشی به‌منظور ارتباط بیشتر و درخواست اجرا در جشنواره‌های معتبر جهانی مانند جشنواره مایم لندن بسیار اهمیت دارد. جشنواره مایم لندن ازنظر حمایت مالی و معنوی بسیار معتبر است و تنها با همراهی اداره‌کل هنرهای نمایشی می‌توان در این جشنواره شرکت کرد و هنرمندان ایرانی را به جهان معرفی کرد.»
